Już w lipcu przyszłego roku rozpocznie się wielkie, narodowe oszczędzanie. W Pracowniczych Planach Kapitałowych Polacy dopatrują się nadziei na godną emeryturę. Pracodawcy sposobu na przyciągnięcie nowych pracowników. Rząd zastrzyku dla gospodarki. Idea wzniosła, skąd zatem wątpliwości i głosy sprzeciwu?
PPK, czyli Pracownicze Plany Kapitałowe są pomysłem rządu na zapewnienie wyższych emerytur. Z jednej strony inicjatywa cieszy, ponieważ Polacy nie są zbyt skorzy do myślenia o przyszłości. Z drugiej – martwi, bo jest to sygnał potwierdzający, że nie ma co liczyć na przyzwoitą emeryturę z ZUS. Plan na pierwszy rzut oka wydaje się być prosty. Pytań i niejasności jest jednak wiele.
Polskie oszczędności bez perspektyw?
Wielu Polaków wciąż nie myśli o przyszłości. Jedni uważają, że jest na to za wcześnie, inni – że jest zbyt późno. Jeszcze inni nie widzą rozsądnej propozycji, która pozwoliłaby im gromadzić środki na jesień życia. Rada Polityki Pieniężnej przedłuża, zdaje się w nieskończoność, okres stabilizacji stóp procentowych, co znajduje odzwierciedlenie w oprocentowaniu lokat bankowych. Do tego doliczyć należy wprowadzony w 2002 podatek Belki, który uderza nie tylko w dużych inwestorów, ale również osoby chcące odkładać przysłowiowy grosz do grosza. Alternatywą zwolnioną obecnie z podatku są Indywidualne Konta Emerytalne (IKE i IKZE).
Jak będzie wyglądać oszczędzanie w ramach PPK?
Tym, co ma zmotywować do długoterminowego oszczędzania jest fakt, że oprócz samych zainteresowanych do przyszłej emerytury dorzuci się również pracodawca i państwo. Pracownicy będą mieli możliwość odkładania od 2-4% pensji brutto miesięcznie (w przypadku osób najmniej zarabiających poziom ten zostanie obniżony). W zależności od hojności od 1,5 do 4 % dołoży pracodawca. Dodatkowe 250 zł na powitanie wręczy państwo i za każdy rok sumiennego oszczędzania dorzuci jeszcze 240 zł. Oczywiście jako państwo należy rozumieć podatników. Pieniądze zebrane w ramach PPK będą inwestowane w akcje oraz obligacje skarbowe.
PPK – jak się zapisać?
Do zawarcia umowy o zarządzanie PPK zobligowana jest każda firma, która posiada co najmniej jedną osobę zatrudnioną, spełniającą wymogi uczestnictwa w Pracowniczych Planach Kapitałowych. Wyjątek stanowią firmy, które wcześniej przystąpiły do Pracowniczych Planów Emerytalnych ze składką podstawową w wysokości co najmniej 3,5%, z zastrzeżeniem, że co najmniej 25% pracowników korzysta z programu.
W ustawie, jako osobę zatrudnioną, rozumie się:
- pracowników, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem pracowników przebywających na urlopach górniczych i urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla, o których mowa w art. 11b ustawy z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz młodocianych w rozumieniu ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego,
- osoby wykonujące pracę nakładczą, o których mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 303 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy,
- członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych, o których mowa w art. 138 i art. 180 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze,
- osoby fizyczne wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
- członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji – podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tych tytułów w Rzeczypospolitej Polskiej, w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Automatycznie do programu zostaną zapisane wszystkie osoby, które nie ukończyły 55. roku życia. Ci, którzy przekroczyli barierę, również mogą oszczędzać w ramach PPK, jednak po złożeniu odpowiedniego wniosku i wyłącznie do 70 roku życia.
Wniosek muszą również wypełnić osoby niezainteresowane długoterminowym oszczędzaniem. Program PPK jest dobrowolny, a to oznacza, że można się z niego wypisać. Deklarację tę będzie trzeba jednak odświeżać.
Kto zyska na PPK?
Pracownicze Plany Kapitałowe mają przynieść zysk nie tylko samym zainteresowanym, ale również gospodarce. W PPK rząd, obok poprawienia jakości życia obywatela, dopatruje się swego rodzaju motoru mogącego napędzić publiczne projekty. Będzie to jednak trudne do zrealizowania, jeżeli z programu wypisze się zbyt duża liczba osób. Pieniądze inwestowane w ramach PPK będą bowiem dzielone między inwestycje w akcje polskich spółek, obligacje skarbowe, ale też spółki zagraniczne.
Pracownicze Plany Kapitałowe – kiedy będzie można wypłacić pieniądze?
Choć pieniądze odkładane w ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych są prywatne, to jednak zasady ich wypłacania są jasno określone w ustawie. Zgromadzone środki będzie można pobrać dopiero po ukończeniu 60. roku życia i w dodatku nie otrzyma się wówczas całej, zebranej kwoty. Jednorazowo będzie możliwość podjęcia wyłącznie 1/4 zebranych pieniędzy, natomiast pozostałe 75% wypłacane będzie w co najmniej 120 ratach. Rezygnacja z oszczędzania w trakcie trwania programu wiązać się będzie z koniecznością zapłacenia podatku i utratą środków wpłacanych przez „państwo”.
Przed ukończeniem 60. lat pieniądze będzie można wypłacić na rzecz pokrycia wkładu własnego na zakup mieszkania, ale wówczas trzeba się liczyć z obowiązkiem ich zwrotu.
Kontrowersje wokół Pracowniczych Planów Kapitałowych
Program wzbudza wiele kontrowersji nie tylko wśród polityków, ale również pracodawców i pracowników. Największe obawy wzbudzają następujące kwestie:
- czy pieniądze z PPK będą należeć do mnie i czy Pracownicze Plany Kapitałowe nie są drugim OFE?
- czy program nie będzie wspierał wyłącznie młodych i dobrze sytuowanych obywateli?
- co z osobami samozatrudnionymi?
Czy pieniądze z PPK będą należeć do mnie?
Najwięcej emocji wokół Pracowniczych Planów Kapitałowych wywołuje to, że państwo proponuje kolejny program oszczędzania na przyszłość, choć nie rozliczyło się jeszcze z OFE. Warto jednak zauważyć, że PPK w przeciwieństwie do OFE należeć będzie do trzeciego filaru systemu emerytalnego, a to oznacza że zebrane pieniądze będą miały status prywatnych. Zresztą odpowiedni zapis na ten temat znalazł się również w ustawie:
art. 3 pkt. 2 Środki gromadzone w PPK stanowią prywatną własność uczestnika PPK.
Oczywiście trzeba pamiętać, że choć pieniądze będą prywatne, to sposób rozporządzania nimi jest już jasno określony w ustawie. Ważne jest jednak to, że w przypadku śmierci zebrane środki będą dziedziczone.
Czy program nie będzie wspierał wyłącznie młodych i dobrze sytuowanych obywateli?
Nie ma się co oszukiwać – oszczędności zebrane w ramach PPK nie będą powalające i jeżeli patrzeć wyłącznie pod tym kątem, najwięcej rzeczywiście mają szansę uzbierać ci, którzy dobrze zarabiają, a przy tym przystąpili do programu odpowiednio wcześnie. Co nie oznacza, że Pracownicze Plany Kapitałowe nie będą nieść ze sobą dodatkowych korzyści również dla osób znajdujących się poza tą grupą. Przede wszystkim mogą one przyzwyczaić Polaków do myśli o emeryturze i zmotywować do regularnego i długofalowego oszczędzania na przyszłość. Dodatkowym plusem jest to, że program może przełożyć się na próbę aktywizacji seniorów, którzy w oczach pracodawcy staną się bardziej konkurencyjni na rynku pracy.
Co z osobami samozatrudnionymi?
Na liście osób mogących oszczędzać w ramach PPK nie znaleźli się samozatrudnieni, jednak nie oznacza to, że nie skorzystają oni z ustawy. Przewiduje ona bowiem podniesienie limitu wpłat na IKZE. Nie będą mogły one przekroczyć 1,18-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego.
Czy Pracownicze Plany Kapitałowe są potrzebne?
W Pracowniczych Planach Kapitałowych można doszukiwać się wad. Nie brakuje również wątpliwości, których źródłem jest przede wszystkim nadszarpnięte zaufanie do systemów emerytalnych. I nawet to, że przystąpienie do programu jest dobrowolne, a zaoszczędzone pieniądze prywatne i dziedziczone może okazać się niewystarczające do odbudowania tego zaufania. Polacy nie mają jednak zbyt wielu alternatyw, a biorąc pod uwagę, jakie są szanse na godną emeryturę z ZUS, każda propozycja ze strony państwa warta jest przynajmniej przemyślenia.
Ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych będzie wprowadzana w życie etapami. Początkowo, od lipca 2019 roku, obejmie największe przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 250 osób. Od 1 stycznia 2020 roku przyłączą się firmy posiadające minimum 50 pracowników. Po kolejnym pół roku przystąpią podmioty zatrudniające co najmniej 20 osób. Natomiast wraz z początkiem 2021 roku program obejmie zasięgiem cały kraj.
Ten wpis nie posiada jeszcze żadnych komentarzy.